Burun Kanaması Neden Olur? Burun Kanaması Nasıl Durdurulur Ve Geçer?

Burun kanaması yani epistaksis sıklıkla acil tıbbi durumlar arasında yer alır. Genellikle zararsız olsa da bazı durumlarda ciddiye alınması gerekebilir. Özellikle anterior tip kanamalar burun septumundaki damarlardan kaynaklanır ve sıklıkla kendiliğinden durabilir. Ancak posterior tip kanamalar daha ciddi olabilir ve profesyonel tıbbi müdahaleyi zorunlu kılar. Etkili bir ilk yardım yöntemi olarak baş geriye atılmadan burun kanatlarına basınç uygulamak önerilir. Böylece kanama kontrol altına alınabilir ve daha büyük komplikasyonların önüne geçilebilir. Bu durumda hızlı ve doğru müdahale problemin büyümesini engelleyebilir.

Burun Kanamasının Nedenleri ve Durdurma Yöntemleri Nelerdir?

Burun kanamaları hem yaygın hem de potansiyel olarak endişe verici tıbbi durumlardır. Çoğunlukla burun boşluğunu döşeyen hassas mukoza zarından kaynaklanır. Burun içindeki mukoza çeşitli dış etkenlerden kolayca etkilenebilir. Bunun sonucunda mukozada küçük yırtılmalar meydana gelir ve kanamalar başlar.

Burun kanamalarını durdurmanın temel yolları şunlardır:

• Burun kanatlarını hafifçe sıkarak burun deliklerini kapatarak basınç uygulayın.
• Başınızı hafifçe öne eğerek kanın boğaza akmasını önleyin.
• Soğuk kompres uygulayarak damarların büzüşmesini sağlayın.

Anterior burun kanamaları genellikle kişinin kendi müdahalesiyle kontrol altına alınabilir. Ancak bazı durumlarda tıbbi yardım gerekebilir. Posterior burun kanamalarında ise genellikle daha fazla tıbbi müdahale gerektirir ve durum daha ciddi olabilir.

Burun kanamalarını önlemek için alınabilecek önlemler arasında:

• Burun mukozasını nemli tutmak için nemlendirici kullanmak.
• Burun içine sert cisimler sokmaktan kaçınmak.
• Aşırı sıcak veya soğuk hava koşullarında dikkatli olmak yer alır.

Herhangi bir burun kanaması durumunda özellikle kanama durmuyorsa veya tekrar ediyorsa bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir. Bu altta yatan daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Özellikle yüksek tansiyon ve kan sulandırıcı ilaç kullanımı gibi faktörler burun kanamalarının daha sık ve şiddetli olmasına neden olabilir

Burun Kanamasının Ardındaki Nedenler Nelerdir?

Burun kanamasının ardında birçok farklı neden bulunabilir. Bu nedenler yerel sistemik çevresel ve ilaç kaynaklı olmak üzere dört ana kategoride incelenebilir. Her bir kategori burun kanamalarının ortaya çıkış biçimini ve sıklığını etkileyebilir.

Yerel Nedenler:

• Parmakla burna yapılan müdahaleler
• Burun septumunun eğriliği
• Yaralanmalar ve kazalar
• Uzun süreli burun kanülü kullanımı

Sistemik Nedenler:

• Alkol kullanımının aşırıya kaçması
• Yüksek tansiyon hastalıkları
• Vücuttaki damar yapılarının anormal oluşumu
• Kanın pıhtılaşma mekanizmasını bozan hastalıklar örneğin von Willebrand hastalığı veya hemofili

Çevresel Faktörler:

• Alerjik reaksiyonlar
• Özellikle kış aylarında görülen aşırı hava kuruluğu

İlaçlar:

• Ağrı kesici ve iltihap giderici özellikteki ilaçlar
• Kanı sulandırıcı ilaçlar
• Kan pıhtılarının oluşumunu engelleyen ilaçlar
• Burna uygulanan steroid bazlı spreyler
• Kan dolaşımını etkileyebilen takviyeler örneğin E vitamini veya ginseng
• Kokain gibi yasadışı uyuşturucular

Bu etmenler dikkate alındığında burun kanamalarının çeşitli tetikleyicileri üzerinde durulmalıdır. Özellikle sistemik nedenler kişinin genel sağlık durumunu göz önünde bulundurarak değerlendirilmelidir. Çünkü bu durumlar genellikle daha kapsamlı bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Yerel ve çevresel faktörler ise daha çok günlük yaşam pratikleriyle ilişkilidir. Örneğin burna parmakla müdahale sık görülen bir alışkanlık olup kolayca önlenebilir bir durumdur. İlaç kaynaklı sebepler ise özellikle reçetesiz alınan ağrı kesicilerin kontrolsüz kullanımıyla ilgilidir. Bu bilgiler burun kanamalarının önlenmesi ve etkin bir şekilde tedavi edilmesi için hayati öneme sahiptir. Özellikle ilaç kullanımı konusunda doktor tavsiyesi dışına çıkmamak olası komplikasyonları minimize eder.

Burun Kanamasının Yaygınlığı Ne Kadar?

Burun kanaması hem çocuklar hem de yetişkinler arasında oldukça yaygın bir sağlık sorunudur. Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan araştırmalara göre:

İnsanların yaklaşık yüzde altmışı hayatlarının bir noktasında burun kanaması tecrübesi yaşamıştır.

• Ancak bu durumların sadece küçük bir kısmı yani yüzde onu tıbbi müdahale gerektirir.
• En sık görüldüğü yaş grupları şunlardır:
  • 2 ile 10 yaş arası çocuklar
  • 50 ile 80 yaş arası yaşlılar
• Amerika’da her yıl kaydedilen ölümlerin çok küçük bir kısmı sadece dört vak’a burun kanamalarından kaynaklanmaktadır.

Bu veriler burun kanamalarının genellikle ciddi olmayan yönetilmesi kolay sağlık sorunları olduğunu gösterir. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda sık görülmesine rağmen bu durumlar nadiren hayati tehlike arz eder. Ancak kanama şiddetli olduğunda veya durdurulamıyorsa tıbbi yardım almak önemlidir. Bu özellikle yaşlılarda daha büyük bir dikkat ve özen gerektirebilir.

Burun Kanaması Esnasında Meydana Gelenler

Burun kanaması sırasında yaşananlar kanamanın kaynağına ve ciddiyetine göre değişiklik gösterir. Anterior burun kanamaları burun mukozasının ön kısmındaki Kiesselbach pleksusundan kaynaklanır. Bu bölge burun içindeki en yoğun damar ağlarından biridir. Kanama genellikle burun deliklerinden dışarı akarak görülür.

• Etkilenen damarların yırtılması ile başlar.
• Hafif travmalar ya da kuru hava gibi faktörler tetikleyici olabilir.
• Anterior burun kanamaları evde basit ilk yardım teknikleri ile kontrol altına alınabilir.

Posterior burun kanamaları ise daha ender rastlanır ve ciddi müdahale gerektirebilir. Kanama genellikle Woodruff pleksusundan başlar ve burun boşluğunun arka kısımlarından gelir. Bu tür kanamalar daha şiddetli olabilir ve kan yutulduğunda ya da nazofarenkse ulaştığında sağlık sorunlarına neden olabilir.

• Sfenopalatin ve posterior etmoidal arterlerin ince dallarından kaynaklanır.
• Genellikle kontrolü zor olur ve medikal müdahale gerektirir.
• Kanama durdurulamazsa hava yolu tıkanıklığına yol açabilir.

Burun kanamalarının yönetimi doğru teşhis ve hızlı müdahale gerektirir. Anterior kanamalarda hastanın başı hafifçe öne eğilir ve burun kanatlarına yumuşak bir baskı uygulanır. Bu sırada hasta sakinleştirilir ve aşırı hareket ettirilmez. Buz uygulaması kan damarlarını daraltarak kanamanın durmasına yardımcı olabilir.

Posterior kanama durumunda ise durum daha karmaşıktır. Genellikle hastane koşullarında değerlendirilmesi ve müdahale edilmesi gerekir. Kanamanın kontrol altına alınması için profesyonel tıbbi teknikler kullanılır ve gerekirse hastanın durumu daha detaylı bir şekilde incelenir.

Burun Kanaması Belirtileri ve Muayene Süreci Nasıl İlerler?

Burun kanamasının belirtileri ve muayenesi hasta hikayesiyle başlar. Hastanın geçmiş kanama deneyimleri bunların süresi ve şiddeti gibi detaylar tedavi planlaması için önemlidir. Ayrıca kanama olayını tetikleyen faktörler üzerinde durulur. Hastaların kullandığı ilaçlar özellikle kan sulandırıcılar veya diğer ağrı kesiciler bu süreçte dikkate alınır. İlaveten ailede pıhtılaşma sorunları ya da diğer önemli sağlık problemleri olup olmadığı sorgulanır.

Fizik muayeneye geçilmeden önce doktorlar tarafından kullanılacak ekipmanlar titizlikle hazırlanır:

• Burun spekulumu
• Bayonet forseps
• Baş lambası
• Emme kateteri
• Tampon
• Gümüş nitrat çubukları
• Pamuk topakları
• Topikal vazokonstriktörler
• Anestezik

Hasta muayene için uygun ortamda konforlu bir şekilde oturtulur. Burun boşluğunun içini daha iyi görmek için spekulum kullanılır ve kanayan bölge yavaşça görselleştirilir. Burun içindeki kanama noktasını tespit etmek ve daha fazla tedavi için doğru adımları belirlemek amacıyla dikkatli bir gözlem yapılır. Özellikle posterior burun kanamaları görülmesi zor olduğundan detaylı bir muayene gerektirir. Bu tür kanamalar genellikle burun arkasında yani farenkste aktif olarak devam eden kanamalar şeklinde kendini gösterir ve endoskopik bir inceleme gerektirir. Burun endoskopisi kanama kaynağını net bir şekilde saptamada büyük bir rol oynar.

Burun Kanamasının Teşhis Edilme Yöntemleri Nelerdir?

Burun kanaması teşhisinde kanamanın ön veya arka olup olmadığının belirlenmesi önem taşır. Ön kanama genellikle daha kolay teşhis edilir. Doktorlar burun içini doğrudan incelemek için burun spekulumu ve bir ışık kaynağı kullanır. Bu yöntemle kanama noktası net bir şekilde görülebilir. Anterior kanamaların çoğu burun boşluğunun ön kısmında meydana gelir. Teşhis sırasında anestezik ve epinefrin içeren topikal bir sprey uygulanarak kanama kontrol altına alınmaya çalışılır ve bu sprey damarları daraltarak kanamayı azaltır.

Posterior kanama daha zor teşhis edilir ve genellikle ön kanama tedbirleri yetersiz kaldığında değerlendirilir. Posterior kanama şüphesi olan hastalarda kanamanın arka farenkse doğru aktığı görülebilir. Bu durum genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

• Arka farenkste sürekli kan akışı
• Her iki burun deliğinden kan gelmesi

Bu tür kanamalar genellikle daha ciddi olup daha kapsamlı tedavi gerektirebilir. Doktorlar teşhis sürecinde çeşitli laboratuvar testlerini talep edebilirler:

• Tam kan sayımı
• Kan grubu ve çapraz eşleşme testleri
• Koagülasyon profilinin değerlendirilmesi

Bu testler kanamanın altında yatan nedenleri belirlemeye ve uygun tedavi stratejilerini planlamaya yardımcı olur. Ancak bu testlerin sonuçlarının beklendiği süre zarfında kanamanın kontrol altına alınması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Özellikle aktif kanama durumunda röntgen veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri kanamayı teşhis etme sürecinde bir rol oynamaz. Bu yöntemler kanamanın durdurulmasına veya teşhisine katkı sağlamaz ve gereksiz yere zaman kaybına neden olabilir.

Burun Kanaması Nasıl Tedavi Edilir?

Burun kanamaları çeşitli nedenlerle meydana gelir ve tedavi yöntemleri de bu durumların şiddetine göre değişiklik gösterir. İlk adımda hava yolunun açık olduğundan emin olmak ve hemodinamik stabilitenin sağlanması gereklidir. Şiddetli kanamalar için geniş çaplı intravenöz erişim kurulur ve gerekli laboratuvar testleri yapılır. Eğer kan pıhtılaşması ile ilgili bir sorun varsa bu durum ilaçlarla tersine çevrilmelidir.

Anterior Kanamalar İçin Tedavi:

• En az on dakika boyunca burnun ön kısmına direkt basınç uygulanmalıdır.
• Basınç yetersiz kalırsa vazokonstriktörler denenebilir.
• Topikal tedavilerle kanama durdurulamazsa nazal muayene ile damar tanımlanabilir ve gerekirse koterize edilebilir.

Orta ila şiddetli kanamalar için iki geniş çaplı intravenöz hat ve kristaloid solüsyonlarla infüzyon uygulanır. Oksijen verilmesi ve hemodinamik parametrelerin sürekli izlenmesi önemlidir. Anterior kanama durdurulamıyorsa nazal tamponlar veya balonlar gibi mekanik yöntemler kullanılabilir. Bu cihazlar kanamayı fiziksel olarak durdurarak daha fazla tedavi için zaman kazandırır.

Posterior Kanamalar İçin Tedavi:

• Posterior kanamalar daha ciddi müdahale gerektirir ve genellikle hastaneye yatışı zorunlu kılar.
• Daha uzun nazal tamponlar veya Foley kateterler kullanılarak posterior basınç sağlanabilir.
• Geleneksel petrolatum gazlı bez kullanılarak nazofarenkste kapalı bir alan oluşturulabilir.

Bu tedaviler yeterli olmazsa ve kanama devam ederse hasta entübe edilmeli ve girişimsel radyolojiye acil danışma yapılmalıdır. Eğer bu imkanlar yoksa kulak burun boğaz uzmanının müdahalesi ile damarlar cerrahi yolla bağlanabilir. Bu tedavi yöntemleri hastanın durumuna göre acil serviste veya ameliyathanede uygulanabilir.

Her tedavi sürecinde tedavinin etkinliği sürekli olarak değerlendirilmeli ve gerekirse planlar yenilenmelidir. Ayrıca tedavi sırasında kullanılan malzemelerin veya ilaçların potansiyel yan etkileri de dikkate alınmalıdır. Hastanın hemodinamik durumu stabil olduğunda ve kanama kontrol altına alındığında daha fazla izleme ve olası ileri tedaviler için yatışı düşünülmelidir. Tedavi boyunca hasta ve hasta yakınları sürekli bilgilendirilmeli işlem adımları açıklanmalı ve olası sonuçlar hakkında onları bilinçlendirmek önem taşır.

Hangi Durumlar Burun Kanamasına Neden Olabilir?

Burun kanamasının altında yatan nedenler çeşitlilik gösterir. Burun içi tümörler nadir görülen ancak ciddi komplikasyonlara yol açabilen durumlardır. Bu tür kanamalar genellikle tek taraflıdır ve düzenli olarak tekrarlar. Kanın pıhtılaşmasını etkileyen koşullar da burun kanamalarına neden olabilir. Bu koşullar arasında;

• Hemofili
• Von Willebrand hastalığı

yer alır ve kanamanın durdurulması bu hastalar için daha zor olabilir. Ayrıca rinit gibi inflamatuar durumlar da sıklıkla burun kanamasına yol açar. Burunda yabancı cisim bulunması özellikle çocuklarda görülen bir başka yaygın nedenidir. İlaç kullanımı da burun kanamalarını tetikleyebilir. Özellikle;

• NSAID’ler gibi kan sulandırıcılar ve iltihap önleyici ilaçlar kanama riskini artırabilir. Her bir durum burun kanamasının yönetilmesi ve tedavisi açısından farklı yaklaşımlar gerektirir.

Burun Kanaması Tedavisinde Sağlık Ekibi Nasıl Daha İyi Sonuçlar Elde Edebilir?

Burun kanaması acil durumlar arasında yaygın bir sağlık problemidir ve etkili bir tedavi yöntemi interprofesyonel bir yaklaşım gerektirir. Tedavi sürecinde birçok farklı sağlık profesyonelinin katılımı önemlidir. Her biri kanamayı durdurma sürecinde kritik roller üstlenir.

• Acil servis triyaj hemşiresi hastanın durumunu ilk değerlendiren ve öncelik sırasını belirleyen kişidir. Ağır kanamaları olan hastaları belirler ve yatış işlemlerini hızlandırır.
• KBB uzmanı özellikle posterior burun kanamalarında devreye girer. Bu tip kanamalar genellikle daha ciddi ve yönetilmesi daha zor olabilir.
• Hemşireler hastalara burun kanatlarını doğru bir şekilde nasıl sıkacaklarını öğretir. Bu basit yöntem pek çok anterior burun kanamasını durdurabilir.
• Eczacılar hastanın kullandığı ilaçları gözden geçirir ve kanama riskini artırabilecek antikoagülanların kullanımını yönetir.
• Hematologlar özellikle kanama bozukluğu olan hastalar için gerekli tedavileri belirler ve koagülopati yönetiminde konsültasyon sağlar.
• Radyologlar embolizasyon gibi özel tedavi yöntemlerini uygular. Bu yöntem ağır ve kontrol altına alınamayan kanamalar için gerekebilir.

Bu ekip üyeleri arasında sürekli bir iletişim ve koordinasyon olmalıdır. Hastanın hemodinamik durumunun izlenmesi ve gerekirse hızlı müdahale edilmesi sağlık sonuçlarını iyileştirir. Kristaloid solüsyonların transfüzyonu gibi destekleyici tedaviler de bu süreçte önem taşır.

Hastalar için izlenmesi gereken birkaç önemli adım vardır:

• İlk değerlendirme ve triyaj acil serviste yapılır.
• Tedavi planı hastanın durumuna göre hızla oluşturulur.
• İnvaziv olmayan yöntemlerle kanama kontrol altına alınmaya çalışılır.
• Durumun ciddiyetine göre invaziv prosedürlere başvurulabilir.

Bu süreçte hasta ve hasta yakınlarının bilgilendirilmesi tedaviye olan güveni ve iş birliğini artırır. Tüm sağlık ekibi güncel tedavi protokollerini takip etmeli ve hastanın durumuna uygun en etkili müdahaleleri zamanında uygulamalıdır. İşte bu detaylı ve organize yaklaşım burun kanaması tedavisinde başarılı sonuçlar elde edilmesini sağlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Hamilelikte Burun Kanaması Neden Olur?

Hamilelik sırasında burun kanamaları genellikle hormonal değişikliklerden kaynaklanır. Artan östrojen ve progesteron seviyeleri burun içindeki damarların genişlemesine neden olur. Ayrıca bu dönemde vücuttaki kan akışının hacminde meydana gelen artış burun mukozasının hassasiyetini artırabilir. Bunun yanında hormonal değişiklikler nedeniyle burun mukozası kuruyabilir ve çatlaklar oluşabilir ki bu da kanamalara yol açar. Yüksek kan basıncı ve değişen kan pıhtılaşma faktörleri de burun kanaması riskini artırır. Bu nedenlerle hamilelikte burun kanaması sıkça rastlanan bir durumdur.

Durduk yere burun kanaması normal mi?

Durduk yere meydana gelen burun kanaması genellikle zararsız olabilir. Bununla birlikte eğer burun kanamaları sık sık tekrar ederse altta yatan ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir. Çeşitli sebepler örneğin yüksek tansiyon veya kanama bozuklukları gibi durumlar ansızın gelişen burun kanamalarına yol açabilir. Dolayısıyla tekrarlayan veya açıklanamayan burun kanamaları yaşanıyorsa bir sağlık profesyoneline başvurmak tavsiye edilir. Böylece daha ciddi sağlık problemlerinin erken teşhisi mümkün olabilir. Ancak nadir ve hafif burun kanamaları genellikle ciddi bir endişe kaynağı değildir.

Çocuklarda burun kanaması ne zaman ciddiye alınmalı?

Çocuklarda burun kanaması bazı durumlarda ciddiye alınmalıdır. Özellikle çocuk sık sık ve uzun süreler boyunca burun kanıyorsa bu bir sağlık sorununun işareti olabilir. Ayrıca çocuk yeni bir ilaç kullanmaya başladıysa veya bir travma geçirdiyse bu durumlar dikkate alınmalıdır. Şiddetli kanamalar çocuğun solunumunu engelliyorsa acil müdahale gereklidir. Eğer kanama sadece bir burun deliğinden geliyorsa ve bu durum tekrar ediyorsa altında yatan başka bir sağlık sorunu olabilir. Bu belirtiler gözlemlendiğinde derhal bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır.

Bebeğim düştü burnu kanadı ne yapmalıyım?

Eğer bebeğiniz düşüp burnu kanarsa öncelikle sakin kalmalısınız. Bebeği dik bir pozisyonda tutarak başını hafifçe öne eğin ki kan geri kaçmasın. Daha sonra baş ve işaret parmağı ile burun deliklerini nazikçe sıkıştırarak kanamanın durmasına yardımcı olun. Bu sırada burun üzerine soğuk kompres uygulamak kanamayı yavaşlatabilir. Eğer kanama 10 dakika içinde durmazsa veya bebeğinizde başka belirtiler gözlenirse hemen bir sağlık profesyoneline başvurun. Bu adımlar bebeğinizin acil durumda doğru şekilde müdahale edilmesini sağlar.

Sümkürünce burundan kan gelmesi neden olur?

Sümkürmek esnasında burundan kan gelmesi genellikle zararsızdır. Bu durum çoğunlukla kuru veya soğuk hava koşullarından kaynaklanır. Soğuk ve kuru iklimler burun içindeki mukoza hücrelerinin yetersiz nemlenmesine neden olur. Bu da kılcal damarların çatlamasına ve kanamaya yol açar. Ayrıca solunum yolu enfeksiyonları sırasında mukus üretiminin artması burun dokusuna zarar verebilir. Burun tıkanıklığı ve sürekli burun karıştırma da kanamalara sebep olabilir. Kan inceltici ilaç kullanımı da burun kanamalarını tetikleyebilir.

Burun kanaması hangi vitamin eksikliğinden kaynaklanır?

Burun kanaması sıklıkla vitamin K eksikliğinden kaynaklanır. Vitamin K kanın pıhtılaşma sürecinde temel bir rol oynar. Bu vitamin eksik olduğunda kan damarlarındaki küçük yaralanmalar zor iyileşir. Sonuç olarak burun kanamaları gibi komplikasyonlar daha sık görülebilir. Vitamin K’nın yetersizliği kan pıhtılaşmasını zorlaştırarak bu tür sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olur. Bu nedenle yeterli vitamin K alımı burun kanamalarını önlemek için önemlidir.

Stres burun kanaması yapar mı?

Stres burun kanamasına neden olmaz; ancak bazı durumlarda tetikleyici olabilir. Özellikle yüksek stres altındaki kişilerde vücut içi dolaşım sisteminin olumsuz etkilenmesi sonucunda damarlarda hasar meydana gelebilir. Bu durum burun içindeki kılcal damarların zorlanmasına ve basınca dayanamayarak kanamaya yol açabilir. Dolayısıyla stres burun kanamalarını dolaylı yoldan tetikleyebilir ve bu etkiyi göz ardı etmemek gerekir. Ancak burun kanamalarının birincil nedeni değildir.